خدمات تلگرام و اينستاگرام

تنظيمات امنيتي و حريم خصوصي نرم‌افزار
تلگرام نسبتا امكانات مناسبي براي محافظت از امنيت و حريم خصوصي كاربران ارائه داده است. براي دسترسي به اين تنظيمات بر روي تلفن‌هاي همراه مبتني بر سيستم عامل اندرويد ابتدا در صفحه اصلي اين نرم‌افزار گزينه (بالا سمت چپ) را انتخاب كنيد. با انتخاب اين گزينه منوي زير نمايش داده مي‌شود. در ليست نمايش داده‌شده وارد گزينه Setting شويد (در تلفن‌هاي مبتني بر سيستم عامل iOS از همان ابتدا مي‌توانيد گزينه Settings در پايين سمت راست را انتخاب كنيد).

با اين كار منويي شامل انواع تنظيمات برنامه تلگرام نمايش داده مي‌شود كه يكي از آن‌ها تنظيمات امنيت و حريم خصوصي است.
صفحه اصلي تنظيمات مربوط به امنيت و حريم خصوصي افراد در تلگرام به شكل زير است كه در آن بخش‌هاي مختلفي وجود دارد و كاربر مي‌بايست شناخت و آگاهي كافي از اين امكانات و نحوه افزايش امنيت خود توسط آن‌ها را داشته باشد. در ادامه به ترتيب به بيان بخش‌هاي مختلف و نحوه استفاده و كاربرد آن‌ها خواهيم پرداخت.

تنظيمات مرتبط با حريم خصوصي:

مسدود كردن كاربران (Block Users)
با استفاده از اين امكان مي‌توان افرادي را كه براي كاربر ايجاد مزاحمت مي‌كنند و يا شماره تماس‌هاي ناشناسي كه با ارسال تبليغات ناخواسته و هرزنامه‌ها موجب اتلاف زمان و انرژي كاربر مي‌شوند را انتخاب و مانع مشاهده‌شدن توسط آنان شد. با وارد شدن به بخش ‌Block Users صفحه‌اي مطابق شكل زير ظاهر خواهد شد كه در آن تمامي كساني كه شماره كاربري آنها توسط كاربر فيلتر شده اند قابل مشاهده خواهد بود.

با انتخاب علامت + در بالاي صفحه كاربر وارد دفترچه تلفن خود به شكل زير مي شود كه مي تواند از آن ليست، افرادي را كه مي خواهد مانع ارتباط آنان در تلگرام شود انتخاب كند.

در صورت تمايل به خارج كردن افراد از ليست فيلتر‌شده كاربر مي‌تواند با انتخاب فرد و و استفاده از گزينه Unblock وضعيت ارتباطي با فرد را به حالت طبيعي باز گرداند.

مشاهده وضعيت فعاليت (Last Seen)
تلگرام به‌طور پيش‌فرض اين امكان را مي‌دهد كه ديگران بتوانند فعال بودن و يا نبودن كاربر را رصد كنند و وضعيت برخط بودن حساب كاربري فرد را مشاهده كنند. با استفاده از امكان «مشاهده وضعيت فعاليت» مي‌توان مشاهده وضعيت فعاليت كاربر توسط ديگران را محدود نمود. صفحه مرتبط با اين امكان به شكل زير است كه در آن با انتخاب گزينه Everybody كه همان گزينه پيش‌فرض است امكان مشاهده وضعيت فعال بودن در اختيار همگان قرار مي‌گيرد. گزينه My Contacts اين امكان را تنها به افراد موجود در ليست تماس‌هاي فرد مي‌دهد و گزينه Nobody اين امكان را كاملا محدود كرده و وضعيت فعاليت قابل ‌مشاهده نخواهد بود. همچنين در بخش Add Exceptions مي‌توان استثناهايي براي افراد معين جهت مشاهده وضعيت فعاليت ايجاد نمود. در اين بخش با انتخاب Add Users فرد ليست تماس هاي خود را مشاهده مي كند و مي‌تواند افرادي را كه مي خواهد همواره از وضعيت فعال بودن و يا نبودن او اطلاع داشته باشند را انتخاب و براي آن ها استثنا قائل شود.

در همه اين موارد ذكر دو نكته ضروري است:

۱٫ اگر شما با يكي از روش‌هاي بالا مانع مشاهده وضعيت خود توسط شخص يا اشخاصي شويد، متقابلا خودتان نيز نمي‌توانيد وضعيت ايشان را مشاهده فرماييد.
۲٫ با انجام تنظيمات اين بخش، مشاهده وضعيت شما توسط كاربران ديگر به طور كامل قطع نمي‌شود. بلكه وضعيت شما به صورت تقريبي (با كلماتي مانند Last Seen Recently)‌ نمايش داده مي‌شود.

امكان افزوده شدن به گروه‌ها (Groups)
به‌طور پيش‌فرض تنظيمات تلگرام به صورتي است كه ديگران در صورت دسترسي به شماره تماس و مشخصات كاربر مي‌توانند او را در هر گروه تشكيل‌شده در فضاي تلگرام بيفزايند. اين امر ممكن است مسائل و مشكلاتي را براي كاربران به وجود آورد و موجب ايجاد مزاحمت براي آنان شود. در اين بخش اين امكان براي كاربر وجود دارد كه اين وضعيت را محدود كرده و اجازه افزوده‌شدن به گروه‌هاي ايجادشده توسط افراد ناشناس را ندهد. در شكل زير صفحه تنظيمات مربوطه نشان داده‌شده است كه در آن گزينه Everybody (حالت پيش‌فرض) امكان افزوده‌شدن فرد به گروه ها را به همگان مي‌دهد. با انتخاب گزينه My Contacts تنها افرادي كه ليست در دفتر‌چه تلفن كاربر هستند اين امكان را دارند. همچنين مشابه تنظيمات مربوط به مشاهده وضعيت فعاليت، با استفاده از افزودن استثناها در قسمت Add Exceptions امكان اضافه‌شدن به گروه‌ها را مي‌توان محدودتر كرد. با انتخاب Add Users در مقابل گزينه Always Allow مي‌توان به افراد خاصي امكان افزودن كاربر به گروه ها را بدهيم و در مقابل گزينه Never Allow اين امكان را مي دهد كه از برخي افراد موجود در ليست تماس قابليت اضافه‌كردن كاربر در گروه هاي مختلف را سلب كنيم.

حال به بررسي تنظيمات مختص امنيتي مي‌پردازيم.

ايجاد قفل ورودي (Passcode Lock)
با استفاده از اين امكان مي‌توان قفلي براي فعال‌كردن تلگرام در تلفن همراه ايجاد كرد كه ميزان امنيت دسترسي به پيام‌ها و محتواي نرم‌افزار را افزايش مي‌دهد

با انتخاب گزينه Passcode Lock كاربر مي‌تواند رمز ورود به تلگرام را مطابق شكل زير كه يك عدد چهار رقمي است را تعيين كرده و تاييد كند. با افزودن رمز، علامت قفلي در صفحه اصلي نرم‌افزار ظاهر مي‌شود كه نشان‌دهنده فعال‌بودن قفل ورودي است. در صورت نياز به تغيير رمز ايجاد‌شده با انتخاب گزينه Change Passcode اين امكان ميسر خواهد شد.

همچنين در بخش Auto-Lock اين قابليت وجود دارد كه بتوان زمان خودكار فعال‌شدن قفل نرم‌افزار را تنظيم كرد كه در اصل پس ‌از آن زمان، نرم‌افزار به‌طور خودكار قفل ‌شده و نياز به واردكردن رمز براي فعال‌شدن مجدد آن است. شكل زير مرتبط با تنظيمات اين بخش بوده كه در آن زمان پيش‌فرض فعال‌شدن قفل يك ساعت است اما قابليت كاهش اين زمان به ۵ دقيقه و يا افزايش آن به ۵ ساعت وجود دارد. با انتخاب Done فرايند تكميل مي شود.

تائيد سازي دومرحله‌اي (Two-step Verification)
به‌طوركلي روند فعال‌سازي تلگرام در ديگر دستگاه‌هاي كاربر نظير تبلت و يا رايانه شخصي ارسال شماره تماس از سوي كاربر به سرور تلگرام و دريافت كد فعل سازي چهاررقمي با استفاده از پيامك است. كاربر با واردكردن كد مي‌تواند نرم‌افزار را در سيستم خود فعال كرده و استفاده كند. با استفاده از اين تنظيمات، اين امكان فراهم مي‌شود كه نحوه فعال‌سازي امنيت بيشتري يابد و علاوه بر واردكردن كد ارسالي نياز به ثبت رمز عبور باشد. با وارد‌شدن به بخش مربوطه از طريق صفحه تنظيمات با انتخاب گزينه Set Additional Password مي‌توان رمز مورد نياز براي تاييد دومرحله‌اي را تنظيم كرد.

رصد دستگاه‌هاي مورد استفاده براي تلگرام (Active Sessions)
علاوه بر موارد ذكر شده، در بخش Active Sessions اين امكان براي كاربر موجود است كه بتواند كليه سيستم‌هايي كه تاكنون با حساب كاربري خود نرم‌افزار در آن‌ها فعال‌شده است را مشاهده كرده و در صورت عدم تطبيق با اطلاعات كاربر بتواند سيستم‌هاي نامعتبر را غيرفعال نمايد. با وارد‌شدن به اين بخش صفحه اي مطابق شكل زير ظاهر مي‌شود كه بخش بالايي صفحه مشخصات سيستم و IP اصلي دستگاهي است كه فرد با آن وارد تلگرام شده است و در بخش دوم مشخصات و IP ساير دستگاه هايي كه كاربر با استفاده از آنها در تلگرام فعاليت كرده‌است، قابل مشاهده است. با استفاده از گزينه Terminate All Other Sessions كاربر مي تواند حساب كاربري فعال‌شده در دستگاه هاي غير از دستگاه اصلي را از غيرفعال كند. در صورت ورود به تلگرام توسط رايانه‌هاي عمومي و ساير مجرا‌هاي نا امن از اين طريق مي‌توان از عدم دسترسي افراد نامعتبر به حساب كاربري تلگرام اطمينان حاصل كرد.

خودويرانگري حساب كاربري (Account self-destructs)
يكي از ويژگي‌هاي منحصربه‌فرد تلگرام امكان از بين بردن حساب كاربري و اطلاعات و محتواي آن به‌صورت خودكار است كه اين امكان را به كاربر مي‌دهد در صورت عدم فعال‌بودن در مدت‌زمان تعريف‌شده توسط او حساب كاربري به شكل خودكار از بين رفته و امكان دسترسي و سو استفاده ديگران موجود نباشد. مدت زمان پيش‌فرض براي از بين رفتن حساب در صورت غيرفعال‌بودن ۶ ماه است كه با وارد شدن به اين بخش مطابق شكل زير مي توان آن را كاهش و يا افزايش داد.

گفتگوي محرمانه در تلگرام
گفتگوي محرمانه در تلگرام يكي از ويژگي‌هاي بسيار خوب اين نرم‌افزار براي محافظت از حريم خصوصي و امنيت كاربران است. ويژگي‌‌هاي اصلي اين نوع گفتگو در تلگرام به شرح زير است:

گفتگوها در كارگزارهاي داده تلگرام ثبت نمي‌شود.

به صورت سرتاسري رمزنگاري مي‌شود. يعني پيغام‌هاي ارسالي از ابتداي مسير تا رسيدن به مقصد رمزشده هستند.

در دستگاه‌هاي ديگر كه در آن‌ها از تلگرام استفاده مي‌كنيد ديده نمي‌شوند.

گفتگوهاي انجام‌شده داراي يك زمان‌بندي براي تخريب هستند و بعد از گذشت زمان معيني از بين مي‌روند.

اجازه ارسال گفتگوهاي انجام‌شده به گروه‌ها و افراد ديگر به هيچ‌ كدام از افراد دو طرف ارتباط داده نمي‌شود.

براي انجام گفتگوي محرمانه با يكي از افراد موجود در ليست مخاطبان، ابتدا وي را در ليست مخاطبان انتخاب كنيد. با انجام اين انتخاب آخرين صفحه مكالمات اخيري كه با هم داشته‌ايد نمايش داده مي‌شود. سپس قسمت بالاي صفحه كه نام مخاطب يا شماره وي همراه با تصوير نمايه وي قرار دارد را انتخاب كنيد.

پس از انتخاب، مشخصات مخاطب مورد نظر نمايش داده مي‌شود. در اين صفحه با انتخاب گزينه Start Secret Chat‌ يك گفتگوي محرمانه ميان شما و مخاطب مورد نظر ايجاد مي‌شود.

در انتها صفحه گفتگوي محرمانه ايجاد‌شده نيز به شكل زير خواهد بود.‌ با كليك كردن بر روي نام و يا شماره مخاطب امكانات مرتبط با گفتگوي محرمانه را مشاهده خواهيم كرد.

در تلگرام دو امكان قابل توجه براي مكالمه محرمانه تعبيه شده است: امكان تعيين زمان براي از بين رفتن پيغام‌ها در حين گفتگو (Self Destruct Timer) و همچنين امكان مشاهده تصويري كليد رمز پيغام‌هاي محرمانه (Encryption Key). محل اين دو امكان در شكل زير نمايش داده شده است.

با انتخاب گزينه Self-Destruct Timer شكل زير نشان داده مي‌شود كه توسط آن مي‌توانيد زمان از بين‌ رفتن پيغام‌ها را مشخص كنيد.

با انتخاب گزينه Encryption Key‌ كليد محرمانه گفتگو به صورت گرافيكي نمايش داده مي‌شود كه مشابه شكل زير است. براي اينكه مكالمه امن باشد بايستي كليد نمايش‌داده‌شده به شما با كليدي كه به مخاطبتان نمايش داده مي‌شود يكسان باشد. بنابراين با چك‌كردن اين موضوع مي‌توانيد مطمئن شويد كه كسي مكالمه شما را شنود نمي‌كند. البته بايستي توجه داشته باشيد كه از ارسال اين شكل براي مخاطبتان خودداري كنيد و بررسي تطابق تصاوير را به شكل حضوري يا روش امن ديگري انجام دهيد. چرا كه ممكن است كليد در مسير شنود شده و با استفاده از آن مكالمات رمزگشايي شوند.